Hoe ga je om met een kind met heimwee?

Als kind vond ik het vreselijk moeilijk om uit logeren te gaan. Op het moment dat we moesten gaan slapen bedacht ik mij dat ik eigenlijk veel liever in mijn eigen bed wilde liggen. Ik miste de nachtzoen van mijn moeder en wilde eigenlijk naar huis. Maar ik had het gevoel dat ik mij groot moest houden, want alle kinderen vinden uit logeren gaan toch altijd zo leuk. Dus ik moest daar ook aan mee doen van mijzelf. En ik wilde al helemaal niet aan mijn vriendinnetje laten merken dat ik stilletjes in mijn bed lag te snikken. Heimwee…het is een soort grote onweersbui die je opeens overvalt, waarbij je gevoel en gedachten even helemaal uit elkaar lopen. Voor ouders soms erg ingewikkeld, want je gunt je kind het plezier van logeerpartijtjes en zomerkampen. Hoe ga je hier als ouder nou mee om?

Wat is heimwee?

Heimwee komt in verschillende vormen voor. Het kan een gemis zijn bij het logeren bij een vriendje of bij opa en oma, maar het kan ook voorkomen als je met je gezin op vakantie bent, dan gaat het dus over het missen van thuis. Het is uiteindelijk een pijn en verdriet vanuit een gemis in combinatie met een verlangen naar iets, bijvoorbeeld je eigen bed, kamer of mama/papa. Veel kinderen kunnen een lichte vorm van heimwee ervaren en hier goed mee om gaan. Andere kinderen kunnen er echt heel ellendig van zijn. Het kan zich uiten in de vorm van huilbuien, buikpijn, misselijkheid, bedplassen of hoofdpijn maar kan ook in gedrag zichtbaar worden, bijvoorbeeld met stil en teruggetrokken gedrag of juist ruzie zoeken en vervelend doen. Heimwee komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor.

Is heimwee hetzelfde als verlatingsangst?

Er zijn mensen die zeggen dat heimwee meer gaat over het gemis van je thuis terwijl verlatingsangst meer gericht is op een persoon (bv mama). Als we het over kinderen hebben is heimwee volgens mij erg vergelijkbaar met verlatingsangst of scheidingsangst.

Het ingewikkelde van heimwee is alleen wel dat je kind vrolijk ‘dag’ zegt op het moment dat jij weggaat (dus geen enkele vorm van verlatingsangst die zichtbaar is) en dat het dus pas vaak ’s avonds de kop op steekt. Dan is er minder afleiding, is het de bedoeling om te gaan slapen en beseft een kind dat alles toch wel heel erg anders is dan thuis. De vertrouwde en veilige thuishaven is er dan niet en dat kan een kind onzeker maken. Hierdoor kan het kind in een stressreactie schieten en dat uit zich in de heimwee die we zien.

Hoe help ik mijn kind met heimwee?

Als ouder heb je misschien de neiging om sterk te willen zijn voor je kind. Hierdoor gaan sommige ouders hun kinderen goed bedoeld motiveren, en misschien een beetje ‘pushen’ om uit logeren te gaan. Soms is het voor ouders ook gewoon een noodzakelijke situatie dat een kind uit logeren of op kamp moet, bijvoorbeeld als ouders in de vakantie moeten doorwerken. Je kunt heimwee niet voorkomen. Wel kan je je kind leren omgaan met de heimwee.

Hier zijn een aantal tips die daarbij kunnen helpen:

1. Praat er samen over; bereid je kind voor op het logeer moment. Bespreek ook de heimwee, normaliseer het, het is oké, sommige mensen hebben last van heimwee. Deel het ook met de persoon waar je kind gaat logeren zodat deze op de hoogte is van de heimwee. Vraag je kind of zij dat zelf wil doen of dat jij dat zal doen. Vraag je kind wat hij graag mee wil nemen wat misschien kan helpen? Bijvoorbeeld een eigen kussen of knuffel.

2. Toon geduld en begrip voor de gevoelens van je kind. Het leren omgaan met heimwee is een proces dat tijd kost. Moedig je kind aan om het steeds weer te proberen.

3. Maak het niet een groot probleem, vraag of je kind wil oefenen met uit logeren gaan, en als zij dat wil spreek dan af dat je er bent als het nodig is…om op te halen of te bellen. Tip: Spreek af met je kind dat jij niet zal opbellen maar dat jouw kind jou altijd mag bellen als dat nodig is. Misschien is het namelijk juist lastig voor je kind om jouw stem te horen en kan dat de heimwee vergroten.

4. Als je kind verdrietig opbelt probeer dan rustig te blijven. Stel vragen over de leuke dingen van de dag, probeer zo afleiding te bieden. En als je kind verdrietig blijft vraag dan wat jouw kind zou helpen. Is er iets dat het kind zelf kan doen om daar rustig te worden of wil het kind dat je haar komt ophalen?

5. Als je kind wil oefenen, begin dan met kleine stapjes. Maak samen een plannetje: ga logeren bij opa en oma als dat vertrouwd is voor je kind, of juist bij een vriendje of vriendinnetje die dichtbij woont zodat jij makkelijk kan komen ophalen. Ga dus niet meteen die week kamp in een keer aan, maar probeer van tevoren op te bouwen met losse nachtjes logeren. Zodra het logeren verder weg is, zal het ook moeilijker zijn om je kind op te komen halen als dat nodig is.

6. Bespreek welke gedachten jouw kind op dat moment van heimwee heeft en of die haar helpen…en bedenk dan samen een paar gedachten die wel helpend kunnen zijn, bijvoorbeeld: “Morgen zie ik mama weer! Ik kan dit!” of: “Dit is even moeilijk…ik kan dit!”

7. Bedenkt van tevoren samen met je kind wanneer het meest lastige moment is van het logeren…wanneer de heimwee dus meestal omhoogkomt. Laat je kind weten dat afleiding dan vaak helpt…dus maak je kind bewust wat zij zelf kan doen als het moment van heimwee in aantocht is.

Uiteindelijk gaat het over je kind leren om de heimwee te verdragen en om zelf manieren te vinden om er mee om te gaan.

Straal vertrouwen uit naar je kind. Misschien voelt het niet altijd zo, maar jouw kind zal steun voelen door jouw vertrouwen. En als het niet lukt, dan is er niets aan de hand. Laat je kind zien dat je net zoveel van haar houdt als daarvoor. Zodra je kind een succeservaring heeft zal zij groeien in zelfvertrouwen. Neem dus kleine stapjes om die succeservaringen te bereiken.