Een tijd geleden las ik ergens dat we te vaak complimenten geven aan onze kinderen; dat ze daardoor gewend raken aan het krijgen van positieve input en hier afhankelijk van worden. Ik las het met een dubbel gevoel; ja, ik begrijp het punt, en nee, volgens mij zit er nog een andere kant aan het verhaal.
Er zijn verschillende soorten complimenten; je kan ‘lof’ geven aan je kind en je kan ‘bemoediging’ geven. Wat is nou het verschil?
Als mijn dochter ‘s middags ijverig aan een tekening heeft zitten werken en het trots aan mij laat zien, dan kan ik op twee manieren reageren: “Wow, ik vind het echt een mooie tekening!” of “Jij hebt echt hard aan die tekening gewerkt!”. De eerste reactie is lof en de tweede reactie is bemoediging. Ik geef je nog een voorbeeld; mijn zoon heeft zijn eerste frans overhoring gehad en haalt een 8. Hierop kan ik zeggen: “Ik vind dat erg knap van je!” of ik kan zeggen: “Jij hebt echt je best gedaan!”
Als een kind of puber de hele dag door complimenten krijgt als:
“Ik vind dat je dat zo goed doet!”
“Ik ben echt trots op je!”
“Jij bent mijn knappert!”
Wat merk je dan op? Eigenlijk gaat het dan meer om diegene die het compliment geeft, dan om de ontvanger.
En wat is het effect hiervan?
In eerste instantie zal het kind zich goed voelen. Maar als je op de lange termijn kind naar het effect dan zit er ook een andere kant aan. Óf het kind wordt afhankelijk van de lof/goedkeuring/aanprijzing, iets wat in het volwassen leven best ingewikkeld kan zijn. Óf het kind gaat naast z’n schoenen lopen en heeft het idee dat hij zo enorm slim is, dat hij niet echt hard voor de volgende toetsen hoeft te leren, of dat hij al zo goed in sport is, dat het niet nodig is om mee te trainen.
Er zijn ook lastige situaties, bijvoorbeeld als je kind haar best heeft gedaan voor een tekening waar je helemaal niets in herkent…of je tiener haalt een slecht cijfer, na hard te hebben geleerd… hoe reageer je dan op een manier die oprecht en positief is?
Als we het over waardevolle complimenten hebben, dan willen we onze kinderen bekrachtigen, zodat ze eigenschappen en vaardigheden leren voor de toekomst, zoals zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen, zelfreflectie, etc.
Met bemoedigende opmerkingen bekrachtig je je kind.
Hoe geef je bemoediging?
Positive Discipline heeft hier een prachtige oefening voor, waardoor je zelf ervaart hoe het voelt om steeds complimenten, in de vorm van lof of bemoediging, te krijgen. Mensen die lof krijgen willen graag ruilen met de plek van mensen die bemoediging krijgen, zij geven aan dat de eerste paar lovende opmerkingen wel goed voelden, maar dat het dan een beetje manipulatief gaat voelen; mensen die bemoediging krijgen willen liever niet ruilen, die voelen zich vaak bekrachtigd en vol zelfvertrouwen.
Op zich is af en toe een lovend compliment helemaal niet verkeerd, zo lang je kind vooral bemoedigende opmerkingen krijgt. Met bemoediging richt je je op het gedrag, de handeling of de moeite die voor iets wordt gedaan, in plaats van op het resultaat.
Bijvoorbeeld met die fantasie tekening van je kind, kan je bemoedigend reageren door te zeggen: “Geweldig dat je het zo leuk vindt om te tekenen. Waar dacht je aan toen je dit tekende?” of: “Je hebt hier echt geconcentreerd aan gewerkt. Waar ben je het meest trots op?”
Bij bemoediging richt je je dus op de moeite die ergens voor is gedaan (de daad), bij lof richt je je vaak op de persoon die het heeft gedaan (de doener).
Uiteindelijk willen we onze kinderen met liefde grootbrengen. Af en toe een lovend compliment hoort daarbij. Ook willen wij dat onze kinderen een gezond zelfvertrouwen ontwikkelen, dat zij sterk in hun schoenen staan en geloven in zichzelf.
Probeer daarom dagelijks bemoedigend naar je kinderen te zijn!
Hierbij een lijstje met een aantal bemoedigende uitspraken:
Dank voor je hulp!
Wat zal je trots zijn op jezelf!
Kijk hoe je hierin vooruitgegaan bent!
Jij hebt hier echt over nagedacht!
Dat cijfer laat zien hoe hard jij eraan hebt gewerkt!
Jij hebt echt je best gedaan om je kamer op te ruimen!
Dank je voor het dekken van de tafel; dat helpt echt!
Ik merkte dat je erg geduldig was met je broertje!
Ik vertrouw jouw oordeel!
Jij hebt dat goed opgemerkt!
Jij hebt echt doorgezet!
Ga het maar eens oefenen. En als je het in de praktijk zou willen leren, schrijf je dan in voor de cursus ‘Effectief en Verbindend Opvoeden met Positive Discipline’. Zie de website voor data en tijden.